Grootschalig wandelonderzoek legt nieuwe tendensen en wandelgewoonten bloot

Wandelen in Limburg is populairder dan ooit. De tellers van Regionale Landschappen registreerden meer dan 3 miljoen wandelaars die jaarlijks de Limburgse paden verkennen. Het merendeel ervan komt uit Limburg zelf, maar ook 1 op 6 is een verblijfstoerist. Het grootschalig wandelonderzoek dat Visit Limburg samen met de drie Limburgse Regionale Landschappen uitrolde tijdens het wandelseizoen van 2023 volgt als een update na het eerdere onderzoek in 2018. Met het onderzoek willen de organisaties nagaan of de wandelgewoontes bij recreatieve wandelaars in Limburgse wandelgebieden intussen veranderd zijn. Er waren twee fases: een korte enquête bij 2339 wandelaars, afgenomen door vrijwilligers op het terrein, gevolgd door een uitgebreide online vervolgenquête waaraan 834 wandelaars deelnamen.

Limburg walhalla voor wandelaars
“Ik ben verheugd te melden dat het onderzoek aantoont dat de tevredenheid over de Limburgse wandelingen sinds 2018 nog verder gestegen is. De aantrekkelijkheid van het landschap en de toegankelijkheid van de wandelpaden zijn de items die het best scoren. De zorg voor het aantrekkelijk houden van de landschappen en het onderhoud van de paden is in handen van Limburgse Landschapsteams. Daarnaast is de wandelaar ook vaak te gast in waardevolle natuurgebieden waar verenigingen zoals Limburgs Landschap, Orchis, Natuurpunt, maar ook de gemeentebesturen en de Vlaamse Overheid garant staan voor kwaliteitsvol beheer van deze topnatuur. Zo kunnen we deze belangrijke troeven ook in de toekomst blijven inzetten” aldus Bert Lambrechts, gedeputeerde en voorzitter Regionale Landschappen.

Belang van wandelen is toegenomen
De gemiddelde leeftijd van de wandelaar is 47 jaar. 87% van de deelnemers is afkomstig uit Vlaanderen (80% uit Limburg zelf, 8% uit Antwerpen, 6% uit Vlaams-Brabant, 3% uit Oost-Vlaanderen en 3% uit West-Vlaanderen), 9% uit Nederland en 2% uit Brussel of Wallonië. De grote meerderheid van de wandelaars (65%) zijn omgevingsrecreanten: wandelaars die binnen een straal van 20 km van hun woonplaats een wandeling maken. 19% zijn uitstappers, deze groep woont op meer dan 20 km van het wandelgebied. De overige groep, 16%, zijn verblijfstoeristen. Dit zijn wandelaars die ook in Limburg overnachten. 

De omgevingsrecreanten zijn vaak trouwe bezoekers van het wandelgebied. Zo is 58% er al meer dan 10 keer geweest. Toch is het ook voor de uitstappers en verblijfstoeristen vaak niet de eerste kennismaking met het wandelgebied. 61% van de uitstappers en 43% van de verblijfstoeristen komen er niet voor het eerst. De aantrekkelijkheid van het landschap (65%) is de belangrijkste eigenschap voor het kiezen van het wandelgebied gevolgd door de nabijheid bij de woon- of verblijfplaats (49%), de vlotte bereikbaarheid (33%) en fauna en flora (32%). 50% van de wandelaars volgt een bewegwijzerde wandelroute van de Regionale Landschappen, 46% een zelf uitgestippeld traject en 4% een ander type wandeltocht zoals bijvoorbeeld een GR-route. De gemiddelde afstand van een wandeling bedraagt 6,6 km, iets minder dan de 7,2 km in 2018. Wandelaars geven aan dat ze tevreden zijn over de keuzemogelijkheid in wandelpadlengtes, het ontbreken van zwerfvuil, de variatie in het landschap en de bewegwijzering. Wat nog het meest kan verbeteren, zijn de beschikbaarheid van faciliteiten voor sanitaire stops en eet- en drinkgelegenheden langs de route. Ondanks de inspanningen die er al gebeurd zijn voor rustbanken of picknickplaatsen, blijft de vraag ernaar groot.

Tijdens de coronaperiode hebben veel mensen de natuur (her)ontdekt en dat heeft duidelijk een blijvend effect. Maar liefst 39% van de bevraagde wandelaars geeft aan meer te wandelen na corona. Er wordt dus vaker gewandeld, maar er worden kortere afstanden afgelegd per wandeling. 63% van de bevraagde verblijfstoeristen gaf aan dat wandelen de hoofdactiviteit van hun vakantie is.

Economische impact van wandelen gestegen
Een wandeling duurt gemiddeld twee uur en dertien minuten en 69% van de respondenten nam onderweg minstens één pauze. 60% heeft naast het wandelen nog nevenactiviteiten ondernomen. Een terrasje werd daarbij het vaakst vernoemd (34%), maar ook voor een restaurantbezoek (15%), fietsen (10%) of winkelen (5%) wordt tijd vrijgemaakt.  Het gemiddelde bestedingsbedrag per wandelaar is toegenomen tot 22,9 euro. In 2018 was het gemiddelde bestedingsbedrag nog 17,4 euro. Geïndexeerd zou dit nu 20,8 euro bedragen. En voor een verblijfstoerist komt daar uiteraard nog de kost van het verblijf bij.

De wandeltelsystemen registreerden jaarlijks 3 miljoen wandelaars doorheen heel Limburg. Gelet op de gemiddelde besteding per type wandelaar, berekent Visit Limburg dat er door wandelaars op jaarbasis 90 miljoen euro uitgegeven wordt in Limburg. Hierin zit een eventuele overnachting bij inbegrepen. Igor Philtjens licht toe: “Deze totale besteding onderstreept natuurlijk het belang van wandelen voor de Limburgse economie. Bovendien is wandelen dé activiteit bij uitstek die voor een verlenging van het toeristisch seizoen kan zorgen bij de toeristische ondernemers. En meer omzet bij de ondernemers zorgt voor meer welvaart bij de Limburgers.”

Visit Limburg legt daarom de focus naast fietsen ook op wandelen. De organisatie werkt dit jaar en volgend jaar rond het thema landschappen in haar bestemmingspromotie en zet zo de diverse landschappen die Limburg rijk is in de kijker. In samenwerking met wandeleninlimburg.be kreeg de website visitlimburg.be onlangs een update met 40 uitgebreid beschreven en met foto’s geïllustreerde wandelingen doorheen de verschillende landschappen.